Friday, March 29, 2019

PRATÉLAN SAKRAMEN PERJAMUAN KUDUS


Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus,
Sebagaimana telah diwartakan dalam warta Gereja, dalam kebaktian ini kita akan menerima Sakramen Perjamuan, sebagai sarana untuk memelihara iman. Pelayanan Sakramen Perjamuan didasarkan pada perjamuan malam menjelang Tuhan Yesus disalib. Dalam perjamuan itu Tuhan Yesus mengambil roti,memecah-mecahkannya dan memberikannya kepada para murid, kata-Nya :
“Inilah tubuhku yang diserahkan bagi kamu, perbuatlah ini menjadi peringatan akan Aku.“
Demikian juga dilakukanNya dengan cawan sesudah makan. Ia berkata“Cawan ini adalah perjanjian baru oleh darahKu yang ditumpahkan bagi kamu.“ *
Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus,
Sebagai sarana untuk memelihara iman, Sakramen Perjamuan mengandung maksud:
  1. Roti dan anggur sebagai lambang tubuh dan darah Tuhan Yesus menunjuk dan mengingatkan bahwa penyaliban dan kematian Tuhan Yesus adalah dasar penyelamatan bagi manusia.
  2. Sakramen Perjamuan menunjuk dan mengingatkan bahwa orang-orang percaya merupakan keluarga Allah.
  3. Sakramen Perjamuan menunjuk dan mengingatkan ke perjamuan yang sempurna di sorga sebagai kesempurnaan keselamatan.
  4. Sakramen Perjamuan menunjuk dan mengingatkan pemberitaan tentang kematian Tuhan Yesus sampai Ia datang.

Pertanyaan untuk pengujian diri / pendadaran
Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus,
Sebelum kita menerima Sakramen Perjamuan ini marilah kita sekali lagi menguji diri dengan
bertanya kepada diri kita masing-masing sebagai berikut :
  1. Apakah kita sungguh-sungguh menyadari dan mengakui bahwa kita berada dalam kondisi tidak selamat karena dosa, dan dengan kekuatan serta usaha sendiri, tidak mampu melepaskan diri dari kondisi tersebut, sehingga membutuhkan Juruselamat yang berkuasa melepaskannya ?
  2. Apakah kita sungguh-sungguh bertobat dan menyerahkan diri dengan penuh keyakinan kepada Allah yang menyelamatkan manusia melalui kematian dan kebangkitan Tuhan Yesus ?
  3. Apakah kita sungguh-sungguh bertekad menyerahkan diri untuk hidup sesuai dengan firman-Nya ?
  4. Apakah kita sungguh-sungguh bertekad senantiasa menjalani hidup penuh syukur atas anugerah penyelamatan Allah ?

Selaku hamba Tuhan saya menegaskan, bahwa Sakramen Perjamuan disediakan bagi orang yang menyerahkan diri kepada Tuhan Yesus dengan menyesali dosanya, serta memohon pertolongan Tuhan supaya dapat melaksanakan semua perintah Tuhan Allah.
Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus, marilah kita berdoa :
“Ya Tuhan, kiranya Tuhan berkenan memakai Sakramen Perjamuan ini menjadi sarana untuk memelihara iman kami, sehingga kami senantiasa yakin akan keselamatan yang Tuhan anugerahkan kepada kami dalam Yesus Kristus, serta senantiasa memiliki pengharapan akan perjamuan yang
sempurna di sorga sebagai kesempurnaan keselamatan”.
Amin.

(Pendeta turun dari mimbar [dapat diiringi dengan nyanyian] untuk melayankan Sakramen Perjamuan)

Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus,
Roti dan anggur ini adalah lambang tubuh dan darah Tuhan Yesus Kristus yang dikorbankan untuk mendatangkan keselamatan. Sebelum kita menerima roti dan anggur dalam Sakramen Perjamuan ini, marilah kita hening sejenak untuk mengingat Tuhan Yesus dalam kemuliaan-Nya di sorga dan memastikan bahwa
kehidupan iman kita senantiasa dipelihara dan disegarkanNya seperti roti dan anggur yang dapat menyegarkan tubuh kita.

Pendeta memecah-mecah roti, kemudian membagikan roti itu kepada warga gereja. Selama memecah-mecah roti, pendeta berkata sbb. :

Roti yang dipecah-pecahkan ini adalah lambang tubuh Tuhan Yesus Kristus.
Terimalah dan makanlah, dengan mengingat dan percaya, bahwa tubuh Tuhan Yesus Kristus telah dikorbankan sebagai tebusan yang sempurna untuk membebaskan kita dari dosa.

Pendeta menuangkan anggur ke dalam cawan, kemudian membagikan anggur itu kepada warga gereja. Selama menuangkan anggur, pendeta berkata sbb. :

Anggur dalam cawan ini adalah lambang darah Tuhan Yesus Kristus. Terimalah dan minumlah, dengan mengingat dan percaya, bahwa darah Tuhan Yesus Kristus telah ditumpahkan sebagai tebusan yang sempurna untuk membebaskan kita dari dosa.

Jemaat yang dikasihi oleh Tuhan Yesus Kristus,
Marilah kita bersyukur dan memuliakan Tuhan yang telah memperkenankan kita menerima

Sakramen Perjamuan sekarang ini, serta masing-masing mengucap dalam hati demikian :
(Pendeta memimpin pengucapan syukur sbb) :
Pujilah TUHAN, hai jiwaku! Pujilah nama-Nya yang kudus, hai segenap batinku! Pujilah TUHAN, hai jiwaku, dan janganlah lupakan segala kebaikan-Nya! Dia yang mengampuni segala kesalahanmu, yang menyembuhkan segala penyakitmu, Dia yang menebus hidupmu dari lobang kubur, yang memahkotai engkau dengan kasih setia dan rahmat, Dia yang memuaskan hasratmu dengan kebaikan, sehingga masa mudamu menjadi baru seperti pada burung rajawali. **
TUHAN adalah penyayang dan pengasih, panjang sabar danberlimpah kasih setia. Tidak selalu Ia menuntut, dan tidak untuk selama-lamanya Ia mendendam. Tidak dilakukan-Nya kepada kita setimpal dengan dosa kita, dan tidak dibalas-Nya kepada kita setimpal dengan kesalahan kita, tetapi setinggi langit di atas bumi, demikian besarnya kasih setia-Nya atas orang-orang yang takut akan Dia; sejauh timur dari barat, demikian dijauhkan-Nya dari pada kita pelanggaran kita. Seperti bapa sayang kepada anak-anaknya, demikian Tuhan sayang kepada orang-orang yang takut akan Dia. ***
Oleh karena itu aku senantiasa akan memberitakan kemuliaan Tuhan sekarang ini sampai selamalamanya.
Amin.

Pendeta memimpin doa syukur, yang isinya disesuaikan dengan pelayanan Sakramen Perjamuan

*             (lihat. Lukas 22:19).
**           (lihat Mazmur 103:1-5).
***        (lihat Mazmur 103:8-13).







Pratélan
SAKRAMEN BUJANA

Pasamuwan ingkang dipun Kasihi déning Gusti Yesus Kristus

Kados ingkang sampun kawartosaken ing pawartos Pasamuwan, bilih ing pangibadah punika kita badhé nampi Sakramèn Bujana, minangka sarana pangrimating kapitadosan. Peladosan Sakramèn Bujana kadhasaran bujana ing wanci dali dungkap Gusti Yesus Kasalib.

Wonten ing bujana punika Gusti Yesus mundhut roti, lajeng kacuwil-cuwil sarta maringaken roti wau dhateng para murid kanthi ngendika,
“Iki badanKu kang kaparingake marga saka kowe. Iki tindakna minangka pangeling-eling marang Aku!” Mengkono uga tuwunge sawise dhaharan, pangandikane :”Tuwung iki prajanjian anyar kang sarana getihKu, kang kawutahake marga saka kowe.”*
Pasamuwan ingkang dipun kasihi déning Gusti Yesus Kristus,
1.       Minangka sarana pangrimating kapitadosan, Sakramen Bujana ngemu suraos:Roti lan anggur minangka lambanging sarira tuwin rahipun Gusti Yesus, nedahaken tuwin ngèngetaken, bilih penyaliban tuwin sèdanipun Gusti Yesus dados dhasaring pakaryanipun Allah anggènipun milujengaken manungsa.
2.       Srana nedha sesarengan, nedahaken tuwin ngèngetaken, bilih tiyang-tiyang pitados mujudaken kulawarganing Allah.
3.       Sakramèn Bujana nedahaken tuwin ngèngetaken dhateng bujana ingkang sampurna ing swarga minangka wujud sampurnaning kawilujengan.
4.       Srana nedha roti tuwin ngombé anggur ing tuwunging bujana, nedahaken tuwin ngèngetaken dhateng bab martosaken sédanipun Gusti Yesus dumugi rawuhipun.

Pitakénan kanggé ndadar dhiri pribadi
Pasamuwan ingkang dipun kasihi déning Gusti Yesus Kristus,
Sadèrèngipun nampèni Sakramen Bujana punika, sumangga kita sepisan malih ndadar dhiri kita piyambak-piyambak langkung rumiyin srana pitakèn dhateng dhiri kita mekaten:
1.       Punapa kita saestu rumaos lan ngakeni kawontenan kita ingkang mboten wilujeng karana dosa kita, lan bilih kita mboten kuwagang ngluwari dhiri kita piyambak, pramila mbetahaken Juru Wilujeng ingkang kagungan pangwaos nguwalaken saking kawontenan punika?
2.       Punapa kita saestu mretobat lan masrahaken dhiri kanthi yakin dhateng Gusti Allah, ingkang maringaken kawilujengan dhateng manungsa lambaran sèda tuwin wungunipun Gusti Yesus?
3.       Punapa kita saestu gadhah tèkad ingkang temen kangge masrahaken dhiri kita amrih saged gesang manut pangandikanipun Gusti Allah?
4.       Punapa kita saestu gadhah tèkad nglampahi gesang kanthi raos sukur karana sih-rahmat pakaryaning Allah ingkang milujengaken?
Kula abdining Allah nandhesaken, bilih Bujana Suci kacawisaken tumrap manungsa ingkang pasrah dhateng Gusti Yesus kanthi nggetuni dosanipun, sarta nyuwun pitulunganipun Gusti Allah, murih saged nglampahi sedaya dhawuhipun.

Pasamuwan ingkang dipun kasihi déning Gusti Yesus Kristus,
Sumangga kita ndedonga,
Dhuh Gusti mugi wontena kepareng Paduka ngagem Sakramèn Bujana punika dados srana  pangrimating kapitadosan kawula sedaya ngantos kawula sami tansah yakin dhateng pakaryaning Allah ingkang milujengaken, ingkang kaparingaken dhateng kawula wonten ing Gusti Yesus Kristus, sarta tansah gadhah pangajeng-ajeng dhateng bujana ingkang sampurna wonten ing swarga, minangka kasampurnaning kawilujengan. Amin.
Pendhita mandhap saking mimbar (saged kairingan pangidung) ngladosi Sakramen Bujana

Pasamuwan ingkang dipun kasihi déning Gusti Yesus Kristus,
Roti tuwin anggur punika lambanging sarira tuwin rahipun Gusti Yesus Kristus ingkang kakurbanaken  kanggé ndhatengaken kawilujengan.
Sadèrèngipun nampèni roti tuwin anggur ing salebeting Sakramèn Bujana punika, sumangga kita ngeningaken manah kanggé ngènget-ènget Gusti Yesus wonten ing kamulyanipun ing swarga, sarta nemtokaken bilih gesanging kapitadosan kita tansah dipun rimati sarta dipun segeraken, kadosdéné roti tuwin anggur ingkang saged nyegeraken badan kita.
Pandhita nyuwil-nyuwil roti sarta lajeg maringaken roti wau dhateng warganing Pasamuwan. Salebetipun nyuwil-nyuwil roti, Pendhita ngendika,

Roti ingkang kacuwil-cuwil punika minangka lambanging sariranipun Gusti Yesus Kristus. Sumangga sami penjenengan tampeni lan panjenengan dhahar, kanthi ngengeti lan pitados bilih sariranipun Gusti Yesus Kristus sampun kinurbanaken dados tebusan ingkang sampurna kangge ngluwari kita saking dosa.

Pendhita ngiling anggur wontening tuwung, lajeng maringaken anggur wau dhateng warganing pasamuwan, salebetipun ngiling anggur Pendhita ngendika,

Anggur ingkang wonten ing tuwung punika minangka lambanging rahipun Gusti Yesus Kristus. Sumangga sami panjenengan tampeni lan panjenengan unjuk, kanthi ngengeti lan pitados bilih rahipun Gusti Yesus Kristus sampun kawutahaken dados tebusan ingkang sampurna kangge ngluwari kita saking dosa.

Pasamuwan ingkang dipun kasihi déning Gusti Yesus Kristus,
Sumangga kita ngaturaken panuwun sarta ngluhuraken Gusti Allah ingkang marengaken kula sedaya nampeni Sakramen Bujana ing wekdal punika, sarta kula setunggal-setunggal mosika ing salebeting manah mekaten,

Pendhita nuntun atur panuwun wau mekaten
Dhuh nyawaku, saosa puji marang Pangeran Yehuwah! He isining batinku kabèh memujia marang asmané kang suci! Dhuh nyawaku, saosa puji marang Pangeran Yehuwah, lan aja lali marang sakèhing kasaénané! Panjenengané kang ngapura sakèhé kaluputanmu lan maluyakaké sakèhé lelaramu. Kang ngentas uripmu saka ing kubur, lan makuthani kowé klawan kadarman lan kawelasan, kang maregi kekarepanmu kalawan apa kang becik, temah kowé kaenomaké manèh kaya manuk garudha.**
Pangeran Yehuwah iku ambek welasan lan ambek asih gedhé sabaré lan lubèr sih-susetyané, ora tansah ndedukanni, énggoné duka ora sing salawasé. Kang katandukaké marang kita, ora timbang karo dosa kita, énggoné paring piwales marang kita, ora ing sababoté kaluputan kita; nanging sepira dhuwuré langit ngungkuli bumi, iya semono gedhene sih-kadarmané tumrap kang ngabektimarang panjenengané; sepiro dohé wétan saka ing kulon, iya semono enggoné nebihaké panerak kita saka ing kita. Kayadéné bapa énggoné duwé piwelas marang anak-anaké, iya kaya mengkono Yehuwah énggoné paring piwelas marang para wong kang ngabekti marang panjenengané.***
Mulane aku arep tansah nyritakake puji kamulyaning Pangeran ing samengko tumeka ing salawas-lawase. Amin,
*             (Lukas 22:19).
**           (Mazmur 103:1-5).
***        (Mazmur 103:8-13).

BAHAN PENDADARAN


Firman : RUM 13 : 10-14

Pasamuwan ingkang kinasih
Kita sampun lumebet malih ing wulan Adven-Natal. Ing mangsa punika kita sami kaengetaken malih punika kita sami kaajak cecawis. Cecawis ing salebeting gesang mapag rawuhipun Gusti lan sesarengan badhe mengeti pengetan wiyosipun Gusti Yesus. Kaleresan nalika kita sami cecawis, sacara mirunggan kita ugi badhe nampi Sakramen Bujono ingkang pungkasan ing tahun punika.
Sesambetan kaliyan perkawis cecawis punapa ingkang perlu kita cawisaken ?
Pangandikanipun Gusti ingkang kita pirengaken wekdal punika minangka peranganipun serat kintunan Rasul Paulus dhumateng pasamuwan ing Rum. Minangka pasamuwa ingkang wiwitan, Rasul Paulus tansah ngengetaken gesanging pasamuwan ingkang leres ing ngarsanipun Gusti. Mligi ing bab 13 ayat 10-14 punika ngengetaken tumrap gesanging katresnan umat kagunganipun Gusti. Senajan kiwa tengen, lingkungan lan kawontenan gesang ingkang werni-werni lan benten kaliyan tata iman Kristen, ananging timbalanipun Gusti bab katresnan kedah tansah katedahaken.   
Wujuding katresnan ingkang kados punapa ingkang kakersakaken ing serat punika ?

Pasamuwan ingkang kinasih
Wujuding katresnan ingkang kinersakaken dening Rasul Paulus inggih punika njagi gesang ingkang leres, kadosdene mboten remen damel piala, mboten nindakaken malih gesang ing pratingkahing pepeteng, mboten nguja hawa nepsu, mboten nguja memangan, mboten endem-endeman, mboten laku jina, mboten remen tukar padu lan mboten kumeren. 
Pangandika punika kaengetaken dhateng pasamuwan awit :
  1. Ngengeti  bilih ing lampahing gesang saben wekdal mboten uwal saking perkawis-perkawis  ingkang cengkah kaliyan kersanipun Gusti. Punapa malih kitha Rum ingkang “Majemuk”, kathah para tiyang neneka ingkang mbeta kabudayan, tradisi lan  lampah ingkang maneka werni. Asring kabudayan, tradisi lan lampah punika mboten trep kaliyan piwulangipun Gusti.
  2. Ing anggotaning pasamuwanipun Gusti, taksih kelampahan tumindak-tumindak ingkang nyulayani kersanipun. Senajan sampun nampi Gusti Yesus minangka juru wilujeng lan nampi sih rahmatipun ananging gesang lami asring taksih katindakaken.
  3. Pasamuwan gesang mapag rawuhipun Gusti ingkang kaping kalih. Wonten ing salebeting mapag rawuhipun Gusti ingkang kaping kalih kedah tansah siaga ing iman, njagi gesanging iman ingkang leres lan ngedalaken wohing kapitadosan ngantos rawuhipun Gusti Yesus.

Pramila kanthi perkawis-perkawis ing ngajeng, menawi kita gatosaken saking pangandika punika, Rasul Paulus dhawuh :
  1. Katresnan punika kedah maujud ing salebeting gesang ingkang ngemu kaleresanipun Gusti. Liripun kadospundhi ? Liripun nalika mrangguli bab-bab ingkang nyulayani kersanipun Gusti pasamuwan kedah wanton ngengetaken, menawi wonten ingkang mbetahaken pitulungan kedah dipun gatosaken kanthi tulus, lsp.
  2. Katresnan punika maujud ing lampahing gesang ingkang leres, inggih punika lumampah ing lampahing gesang ingkang mbangun diri pribadi lan mbangun tiyang sanes kanthi nebihi patrap ingkang remen nguja kemaremaning daging.
  3. Katresnan punika maujud kanthi nulad pakaryanipun Gusti Yesus Kristus (minangka gegamaning pepadhang).


Pitakenanipun tumrap kita sedaya, punapa kita sampun saestu nglairaken katresnan ingkang mekaten? Langkung-langkung ing salebeting kita gesang ing satengahing masyarakat.  Sumangga ing salebeting kita sami badhe nampi tandha katresnanipun Gusti ingkang pungkasan ing tahun punika, sesarengan kita naliti gesang kita piyambak-piyambak alandhesan katresnan. Kanthi pangajab mugi-mugi kita kasagedaken nindakaken katresnan ingkang saestu mbangun lan maedahi dhateng sedaya tiyang. Wus meh raina, wus lingsir wengi. Amin.

BAHAN PENDADARAN


Lukas 22:14-23 (ayat 19)

Para Kinasih
Arabella Katherine “Kate” Hankey, satunggaling penulis lagu lan missionaris. Piyambakipun lair tanggal 12 Januari 1834 ing kitha Clapham, Middlesex, Inggris  lan pejah tanggal 9 Mei 1911 ing London, Inggris. Brayatipun punika mirunggan bapakipun, remen nulis lagu lan dados missionaris temah kawontenan punika ingkang njalari Kate nindakaken tanggel jawab lan karemenan ingkang sami. Bapakipun nggadahi jabatan minangka Banker ing Inggris, jaman semanten, brayatipun Kate kalebet brayat ingkang sugih.  Ananging ing sela-selaning wekdal utawi ugi nalika nyambutdamel, bapakipun remen nyerat lagu lan nindakaken pawartosing Injil. Mboten namung bapakipun, ibukipun lan sedaya brayatipun sami martosaken Injil ugi. Kawontenan lan tuladha ingkang katedahaken brayatipun punika ingkang njalari Kate ugi lajeng nggadahi karemenan lan tanggel jawab ingkang sami.
Nalika umur 18 tahun, Kate pindah dhateng London lan mulang Alkitab dhateng para pawestri ingkang nyambutdamel ing pabrik. Kate nggadahi semangat makantar-kantar martosaken pangandkanipun Gusti dhateng tiyang-tiyang punika. Namung nalika Kate ngancik umur 30 tahun, piyambakipun nandhang sakit ingkang awrat lan dening dokter kasuwun istirahat 20 wulan laminipun. Dinten-dinten nalika nandhang sakit, Kate namung wonten ing patileman, namung senajan mekaten, Kate mboten lajeng semplah. Piyambakipun tetep martosaken Injil, kanthi cara nyerat puisi lan damel lagu.
Satunggaling puisi ingkang kaserat ngemu suraos, piyambakipun kangen martosaken kabar kabingahan utawi kangen nyariosaken Gusti Yesus lan pakaryaning kamulyan lan katresnanipun Gusti. Puisi Kate Hanke, kaserat 2 perangan inggih punika "The Story Wanted" lan "The Story Told". Saking puisi punika lajeng kalairaken lagu kanthi jejer "I Love To Tell the Story"  sedaya dipundamel piyambak dadosa lirik lan not-ipun.
Lagu punika sampun kajarwakaken ing kathah basa kelebet Indonesia, dening Yamuger (Yayasan Musik gereja) ing taon 1981. Kita saged manggihaken lagu punika ing Kidung Jemaat 427 kanthi Jejer ‘KU SUKA MENUTURKAN”

Para kinasih
Gusti Yesus ing ndalu dungkap sinalib, ing salebeting ngawontenaken kembul bujana pungkasan, ugi ngandika dhateng para muridipun “22:19 Tumuli mundhut roti, saos sokur, banjur nyuwil-nyuwil roti mau kaparingake marang para sekabat kalawan ngandika: “Iki badanku kang kaparingake marga saka kowe. Iki tindakna minangka pangeling-eling marang Aku.”
Mila lumantar pangandikanipun Gusti Yesus ingkang mekaten, kembul bujana tansah katindakaken dening para murid lan pasamuwan wiwitan minangka pepenget lan cara nyariosaken pakaryanipun Gusti ingkang Agung. Ngantos ing jamanipun para rasul lan pasamuwan wiwitan lampahing kembul bujana punika mboten satungaling perkawis “remeh-temeh” lan biyasa kemawon, ananging perkawis ingkang kedah kita papanaken ing punjering gesang minangka pasamuwanipun Gusti.

Sampun ngantos kelampahan kadosdene jamanipun pasamuwan wiwitan ing kitha Korinta. Ingkang sami kembul bujana ananging kanthi sawiyah-wiyah lan tanpa raos kepingin nyariosaken pakaryaning Allah ing gesang pribadi, pasamuwan punapadene dhateng jagad. Rasul Paulus ngantos ngandika: “Apa kowe ora duwe omah dhewe kang kena kok enggo mangan lan ngombe? Apa kowe padha arep ngremehake pasamuwane Gusti Allah, sarta mirangake wong kang padha ora deduwen? Apa ta kang arep daktuturake marang kowe? …………….”(I Kor 11:22).

Para kinasih
Kanthi makaten, kembul bujana mengeti pangurbananipun Gusti punika mboten namung bab nampi tetedhan roti lan unjukan anggur ananging bab ngengeti pakaryanipun Gusti lan nyariosaken malih ing gesang  padintenan. “Awit saben-saben kowe padha mangan roti iki sarta ngombe ing tuwung iki, iku ateges kowe padha martakake sedane Gusti nganti tumeka ing rawuhe.” (I Kor 11:26).
Mila sumangga kita sami nyawisaken manah sakderengipun nampi sakramen bujana mboten namung supados kita pantes nampi roti lan anggur ingkang ngibarataken sarira lan rahipun Gusti. Ananging supados kita ugi kasagedaken martosaken seda, wungu lan rawuhipun ingkang kaping kalih ing gesang padintenan. Amin.